Hac ve umre, külli bir ibadettir. Cihat, hicret, kurban, namaz, zikir, zekat ve sadaka, oruç ve sayamadığımız birçok ibadetin fihristi ve özeti hükmündedir.
Hac için arefe günü Arafat dağında bulunulup dua edilmelidir. Peygamberimiz “Hac Arafat’tır.” buyurmuşlardır.Yani hac sırasında Arafat'ta mutlaka durulması gerekir, demektir.
Hac ibadeti hem mali hem bedeni olduğu için zahmetli olduğundan, ihlas noktasında daha samimi olarak durmaktadır.
Hactan sonra insan bulunduğu hâli devam ederse külli bir ubudiyet ve hakiki bir kulluk manası ihlasla kazanacağı muhakkaktır.
Hac ibadetinin en büyük semerelerinden, faydalarınmdan birisi, ubudiyet-i külliye, küllü kulluk manasıdır. Yani bir insanın milyonlarca hacı ile aynı ibadeti ve ameli işlemesi, insanın itikadında ve imanında müthiş bir ufku tecelliyata ve inkişafa vesile olur.
Böylece cüzi ibadeti, külli ubudiyete, kulluğa döner ve Rububiyet-i İlahiyeye âyinedarlık eder (Sözler, On Altıncı Söz)
Hac, mahşerin ve ahiretin bir provası gibi imanın bu cihetini yani şuhudi imanı takviye ve teyid ediyor. Allah'ı, peygamberleri, ahireti, mahşeri, cennet ve cehennemi, hatta şeytan ve melekleri görür gibi imanı inkişaf ettiriyor.
Onun için hacta tavafta Hacerülesvedi selamlarken bu mananın bir provası gibi düşünülebilir.
Bediüzzaman hac için "din-i İslam'ın kudsî ve semavî kongresi" ifadesini kullanmıştır. (Emirdağ Lahikası-II, 75. Mektup)
Hac ibadetinde insana kazandıran bir diğer haslet, özellik de ittihad-ı İslamın sağlanması ve ırkçılık hastalığının ortadan kalkmasıdır. 73 milletten milyonlarca kişi orada tek bir Allah’a dua ve secde etmektedirler.
Hac insana, takvanın üstün olduğunu ve bütün müminlerin kardeş olduğunu insana hissettir.
Bütün hacılar, amir-memur, zengin-fakir, âlim-cahil, padişah-tebaa farketmeksizin hep bir arada, aynı elbiseler içinde, aynı meydanda ve aynı saftadır.
Müslümanlar orada, birbirlerinin dertlerini ve meselelerini dinler, uzaklardaki kardeşlerine selamlar gönderir. Telahuku efkar, fikirlerin birleşmesi ile fikir ve manalar ve gelişmeler yayılır.
