Sağlık Bakanlığı, “Uzaktan Hizmetlerin Sunumu Hakkında Yönetmelik” yayımladı.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan yönetmeliğin amacı, sağlık hizmetinin mekandan ve coğrafyadan bağımsız olarak teknolojiye dayanılarak sunulmasına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi olarak vurgulandı.
Yönetmelikte, “Uzaktan sağlık hizmeti” şöyle tanımlandı: Bu yönetmelik hükümlerine göre faaliyet izni almış olan sağlık tesislerinde, sağlık meslek mensubunun, sağlık hizmeti talep eden kişiye uzaktan sağlık bilgi sistemi üzerinden sunduğu sağlık hizmetini ifade eder.
Yönetmelikte şu hizmetlerin uzaktan sunulabileceği kaydedildi:
UZAKTAN MUAYENE EDİLEBİLİR: Uzaktan sağlık hizmeti talep eden kişi, uzaktan sağlık hizmetinin elverdiği ölçüde muayene edilebilir; kişinin tıbbî gözlem, izlem ve takibi ile değerlendirmesi yapılabilir, teşhis edilmiş hastalıkları kontrol edilebilir; tıbbî danışmanlık verilebilir; konsültasyon veya ikincil görüş talep edilebilir. Gerekli durumlarda, kişiye bir sağlık kuruluşuna fiziken müracaat etmesi önerilebilir.
TEDAVİ VE İLAÇ YÖNETİMİ SAĞLANABİLİR: Hastalıkların uzaktan yönetimi ve takibi için kişinin kan şekeri ve kan basıncı gibi klinik parametreleri değerlendirilebilir, izlenebilir, tedavi ve ilaç yönetimi sağlanabilir.
PSİKOSOSYAL DESTEK VERİLEBİLİR: Sağlığın korunmasına ve takibine, sağlıklı yaşamın desteklenmesine, psikososyal destek hizmetlerinin sağlanmasına yönelik hizmetler verilebilir.
RİSKLİ VE YAŞLI KİŞİLERİN TAKİBİ: Sağlık riski artan veya ileri yaşlı kişilerin çok yönlü değerlendirmesi ve takibi yapılabilir.
CERRAHİ OPERASYON: Teknolojik imkânların elvermesi ve Bakanlıktan gerekli izinlerin alınması koşuluyla kişilere, Bakanlıkça belirlenen girişimsel veya cerrahi operasyon hizmetleri sunulabilir.
SALGINDAN KORUMA İŞLEMLERİ: Endemik veya epidemik salgınlarda ulusal nitelikteki kılavuzlar doğrultusunda kişilerin sağlığının korunmasına yönelik gerekli tıbbî işlemler yürütülebilir.
SAĞLIK VERİLERİ ÖLÇÜLEBİLİR: Giyilebilir teknolojiler ve diğer tıbbî cihazlar ile sağlık hizmeti talep eden kişinin sağlık verileri ölçülebilir ve takip edilebilir.
E-REÇETE, E-RAPOR: Hekim tarafından değerlendirilen kişiye, hekimince e-reçete ve e-rapor tanzim edilebilir.
BAŞKA HASTANENİN HASTASINA DA BAKILABİLECEK
Sağlık tesisi, uzaktan sağlık hizmetine ilişkin aynı branşta faaliyet izin belgesi sahibi olması koşuluyla bir başka sağlık tesisindeki sağlık hizmeti talep eden kişiye uzaktan sağlık hizmeti sunabilir.
BAKANLIK FAALİYET BELGESİ VERECEK
Uzaktan sağlık hizmeti sunmak isteyen sağlık tesisine gerekli şartları sağlaması hâlinde Bakanlıkça uzaktan sağlık hizmeti faaliyet izin belgesi verilecek. Faaliyet izni, sağlık tesisinin mevcut faaliyet izin belgesine işlenecek.
Bakanlığa bağlı sağlık tesisleri için Bakanlık resen uzaktan sağlık hizmeti faaliyet izni verebilir.
KİMLİK DOĞRULAMA RİSKLİ
Sağlık tesisi, uzaktan sağlık hizmeti sunumu kapsamında hizmet alan kişinin kimliğini doğrulamaya yönelik gerekli tedbirleri alacak. Sağlık tesisi tarafından ilaveten ikincil bir kimlik doğrulaması altyapısı veya aracı da kullanılabilcek.
ORTAMDA GÖREBİLECEK ÜÇÜNCÜ KİŞİLER VARSA
Hasta veya sağlık meslek mensubu ile yapılan görüşmeyi görebilecek ve/veya duyabilecek üçüncü bir kişinin olması hâlinde sağlık meslek mensubu ve/veya sağlık hizmeti alan kişi, konu hakkında karşı tarafı bilgilendirmekle yükümlü olacak.
TÜM DÜNYADA HASTA BAKILABİLECEK
Uluslararası sağlık turizmi yetki belgesi almış olan sağlık tesislerince, ilgili mevzuatı çerçevesinde uluslararası sağlık turizmi ve turistin sağlığı kapsamında uzaktan sağlık hizmeti verilebilecek.
Yönetmeliğin kapsamı şöyle açıklandı:
Bu Yönetmelik; uzaktan sağlık hizmeti sunan tüm sağlık tesislerini, uzaktan sağlık hizmeti sunumunda yer alan tüm sağlık meslek mensuplarını, uzaktan sağlık bilgi sistemi geliştiricilerini ve uzaktan sağlık hizmeti almak isteyen gerçek kişileri kapsar.
YASAKLAR
Bakanlıktan izin almadan uzaktan sağlık hizmeti sunulamayacak.
Yetkili olmadığı bir alanda uzaktan sağlık hizmeti sunulamayacak.
Sağlık tesisi, adına çalışma belgesi hekim aracılığıyla uzaktan sağlık hizmeti sunamayacak.
Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu tarafından kaydedilmiş tıbbî cihazlardan başka bir tıbbî cihaz kullanımına izin verilemeyecek.
Uzaktan sağlık bilgi sistemi, amacının dışında kullanılamayacak.
Sağlık tesisi ve/veya sağlık meslek mensubu, randevu alacak kişiyi uzaktan sağlık hizmeti almaya zorlayacak şekilde davranamayacak.
Sağlık hizmetinin uzaktan sunuluyor olması, sağlık hizmetinin niteliğinden ödün verme sebebi olarak kabul edilemeyecek.
Uzaktan sağlık hizmeti sunumu esnasında elde edilen kişisel veriler, ilgili mevzuat haricinde işlenemeyecek.
6 AY UYUM SÜRESİ VERİLDİ
Yönetmelik bugün itibariyle yürürlüğe girdi. Bu Yönetmeliğin yayımı tarihi itibarıyla uzaktan sağlık hizmeti sunmakta olan sağlık tesisleri, en geç altı ay içerisinde uzaktan sağlık hizmeti faaliyet izin belgesi almak zorunda olacak.
COVID HASTALARI İÇİN BAŞLADI, TÜM VATANDAŞLAR İÇİN KULLANILIR HALE GELECEK
Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, aynı konuda DHA’ya yaptığı açıklamada “Tele Sağlık” adını verdikleri sistemi önce pilot illerde, Ocak 2021’den itibaren de tüm Türkiye’de Covid hastaları için uygulamaya başladıklarını vurguladı. Birinci, hedeflerinin, pandeminden sonra sistemin tüm vatandaşlar için kullanılabilir hale getirilmesi olduğunu belirterek, altyapı çalışmalarının devam ettiğini söyledi.
Birinci sisteme ilişkin özetle şunları söyledi:
Sağlık Bakanlığı’nın görüntülü görüşme (Tele-Sağlık) sistemi Dr. e-Nabız uygulaması sayesinde, kovid pozitif ya da temaslı olarak karantinada olan vatandaşlar, izolasyonlarını bozmadan, online olarak doktor muayenesine ulaşabiliyor.
İlk olarak Eylül 2020’de Ankara, Kırıkkale, İstanbul ve Yalova’da pilot uygulama şeklinde başlatılan sistem, geçtiğimiz yılın ocak ayında tüm Türkiye’de kullanıma açıldı.
Dr. e-Nabız ile, test sonucu pozitif veya temaslı olduğu için karantinaya giren vatandaşlar, Sağlık Bakanlığı tarafından gönderilen SMS ile online randevuya yönlendiriliyor.
Doktor muayenesi isteyenler, MHRS veya 182 Çağrı Merkezi üzerinden görüntülü görüşme randevusu alabiliyor.
Randevu alan hastaya, muayene ekranına giriş yapabilmesi için SMS olarak bir bağlantı adresi gönderiliyor ve hasta, bu adrese tıklayarak doğrudan hekim ile görüşme yapacağı Dr. e-Nabız uygulama ekranına yönlendiriliyor.
Randevu saati geldiğinde ise akıllı telefon, tablet ya da bilgisayarı ile “izolasyondan çıkmadan”, doktoru ile görüntülü ya da sesli görüşme yapabiliyor.
Şimdiye dek 10 binden fazla Covid vakası, karantinadayken “evinde” online muayene oldu
Test sonucu pozitif çıkanlar, SMS ile bilgilendirilerek sisteme yönlendiriliyor, “online muayene” randevusu alanlar, ilgili branştaki doktoru ile görüşme yapabiliyor.
En çok dahiliye, psikiyatri, çocuk hastalıkları ve fizik tedavi branşları ilgi gördü.
Dünya’da birçok ülkenin yapmaya çalıştığı, ancak (bu kadar yaygın bir şekilde) ulusal bazda hiçbir ülkenin uygulamadığı bir sistem.
Tabi ki bazen danışma, bazen muayene gibi bir kavramı içeriyor bu sistem. Çünkü uzaktan muayenede her zaman bütün işlemlerinizih alledemeyebilirsiniz.
Gelecekte çok daha başarılı olacağını düşünüyorum. Belki sağlığa erişimi bir anlamda biraz daha kolaylaştırmış olacağız.
Hastanelerde, şu anda belli polikliniklerde, belli hekimlerin randevu cetvelinin bazı bölümleri görüntülü muayene randevularına ayrılıyor.
Böylece vatandaşlarımız o ayrılmış olan saatlerden randevu alıyorlar. Dahiliye, çocuk psikiyatri, öne çıkan branşlar oldu bu süreçte. Bugün itibariyle dahiliye hastalıklarında işimiz çok daha rahat (Tele-Sağlık açısından).
Muayene ve başka tanı araçlarını kullanmamıza gerek kalmayan hastalıklar için daha rahat.
Zaten hekim bunun yeterli bir muayene olmadığını düşünürse, kişiyi hemen hastanesine de davet edebiliyor ve tetkiklerle, tanıyı ayırt etmek için gerekli işlemleri yapabiliyor.
“HASTALAR EVLERİNDE KİMSESİZ OLMADIKLARINI HİSSEDİYOR”
Online doktor muayenesi Dr. e-Nabız’ı başarılı bir şekilde ve en çok kullanan merkezlerden biri olan Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi Dahiliye Kliniği’nden Dr. Erhan Eken, bu uygulama hayata geçirildikten sonra Kovid hastalarına izolasyon süreci içerisinde ulaşmanın daha da kolaylaştığını anlatarak, “Hem hastalarımız kendilerini yalnız hissetmediler, hem de semptomlarını bizim sorgulamamızı, uygun hasta gruplarında da hastaları izolasyon kuralları içerisinde hastaneye yönlendirmemizi sağladı. Bu açıdan hem bizim için hasta seçmek anlamında, hem de hastalarımız için doğru zamanda hastaneye başvurmak anlamında oldukça faydalı bir uygulama oldu. Tabii ki online poliklinik uygulaması fizik muayenenin yerini tutamaz. Ama pratik anlamda hastanın hekime ulaşabilmesi, sağlık durumunu hekim ile birlikte gözden geçirmesi adına oldukça faydalı” dedi.
“MESAJLAŞMA BÖLÜMÜNDEN DOSYA DA PAYLAŞABİLİYORLAR”
Dr. Eken, online görüşme ekranında yer alan mesajlaşma bölümü sayesinde de işitme engelli hastalarla da kolaylıkla irtibat kurulabildiğini veya bazı hastaların bu bölümden fiziki muayeneye katkı için şikayetleriyle ilgili fotoğraf yüklemesi yapabildiğini, daha önceden yaptırmış olduğu tetkikleri veya halihazırda kullandığı ilaçların fotoğraflarını da bu bölümden kolaylıkla doktoru ile paylaşabildiğini söyledi. Dr. Eken, en çok kronik hastalığı olan vatandaşların Kovid etkisine dair sorularla geldiğini anlatarak sözlerini şöyle noktaladı: “Online hasta görüşme sisteminin uygulandığı polikliniklerde, normal hasta randevularının içinde, online görüşme kotaları var. Bu nedenle online görüşmeler için randevu bulma sıkıntısı çok fazla yaşanmıyor. Bizim hastanemizde, Kovid dahiliye, Kovid enfeksiyon hastalıkları poliklinikleri ile izolasyondaki hastalarımıza online muayene hizmeti veriliyor şu anda. En çok, özellikle Kovid dışında eşlik eden başka hastalıkları olan vatandaşlar, bazı belirtilerin kendi hastalığı mı yoksa Kovid’den mi kaynaklandığını merak ederek bize başvuruyor. Ya da ‘Şu hastalığım var, Kovid kötü seyreder mi?, Ne yapmalıyım?’ şeklinde sorularla çok karşılaşıyoruz. Halihazırda kullandığı ilaçlar oluyor, bu ilaçlara Kovid sürecinde devam edip etmeyeceğini danışıyor. ‘Ek olarak şu ilaçları alırsam ilaç etkileşimi açısından bir şey olur mu?’ şeklinde sorularla da sık karşılaşıyoruz. Bazen hastalarımız kafalarına göre vitamin ve bitkisel takviyeler alıyorlar. Bunların bile ilaçlarla etkileşimleri olabiliyor ve bu anlamda onlara uyarıda bulunuyor, ilaçlarını ve hastalığını daha doğru yönetmelerine katkıda bulunmaya çalışıyoruz”(Sözcü)
