Girne Üniversitesi Tıp Fakültesinden Prof. Dr. Levent Kayrın ve Yrd. Doç. Dr. Umut Kökbaş ile Çukurova Üniversitesinden Prof. Dr. Abdullah Tuli ve Öğr. Gör. Dr. Ebru Dündar Yenilmez bebekte sarılık, anemi, beyin hasarı, kalp yetersizliği ve hatta tedavi edilmezse ölüme yol açabilen Rh kan uyuşmazlığının tespit edilmesine yönelik hızlı ve güvenilir bir test yöntemi geliştirerek patent aldı.
Rh uyumsuzluğu, annenin kan grubunun Rh negatif, bebeğin ise Rh pozitif olması halinde karşılaşılan riskli bir durum. Gebelik sırasında anne kanına geçen bebeğe ait Rh pozitif kan hücrelerinin annenin bağışıklık sistemini uyardığını ve annenin vücudunun bu hücreleri tehdit olarak görerek antikor ürettiğini ifade eden Prof. Dr. Levent Kayrın, bu antikorların da bebeğe ait kan hücrelerini parçalayarak ciddi bir tehlike yarattığını söyledi.
Bu nedenle anne adayının kan grubunun Rh negatif, babanın ise Rh pozitif olması halinde bebek ile anne arasında kan uyuşmazlığı olup olmadığının saptanması çok büyük önem taşıyor. Prof. Dr. Kayrın, günümüzde Rh tayininin zaman alıcı ve pahalı bir yöntem olması sebebiyle Rh uyumsuzluğu riski olan gebeliklerde önlem olarak anne adaylarına gebeliğin 28’inci haftasında ve doğumdan sonra 72 saat içinde kan uyuşmazlığı iğnesi yapıldığını söyledi. Kan uyuşmazlığı riskinin anne üzerinde yarattığı endişe ve stres, gebeliği olumsuz etkileyebiliyor.
Kan uyuşmazlığını 10 dakikada belirlemek artık mümkün
Prof. Dr. Levent Kayrın ve Yrd. Doç. Dr. Umut Kökbaş’ın geliştirdikleri test yöntemi ise gebeliğin 8’inci haftasında kan uyuşmazlığı olup olmadığını tespit edebiliyor.
Girne Üniversiteli bilim insanları, nanopolimer tabanlı bir biyosensör sistemi uygulayarak, Rh uyuşmazlığı riski bulunan anneden alınan 5 mL kandan 10 dakika içerisinde bebeğin Rh değerini belirleyebiliyor. Böylece patenti de alınan yeni nesil test kiti ile bebekte kan uyuşmazlığının olup olmadığı hızlı bir şekilde anlaşılabiliyor. Prof. Dr. Levent Kayrın, test sonucunda bebeğin kan grubunun Rh negatif olarak belirlenmesi halinde anne ile bebek arasında kan uyuşmazlığı olmadığını gösterdiğini söyledi. Prof. Dr. Kayrın, gebelik açısından risk taşımayan bu durumda anneye, kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmasına, herhangi bir ek tedaviye gerek kalmadığını ve normal takibe devam edildiğini belirtti.
Prof. Dr. Levent Kayrın, şu ifadelere yer verdi:
“Bebeğin kan grubu Rh pozitif olarak tespit edilirse anne ve bebek arasında kan uyuşmazlığı riski vardır ve bebeğin korunması için kan uyuşmazlığı iğnesinin mutlaka yapılması gereklidir. Gebelik çok daha yakından takip edilir ve bebekte kan uyuşmazlığının neden olabileceği ultrason bulguları aranır.”
Yrd. Doç. Dr. Umut Kökbaş ise bebeğinde kan uyuşmazlığı olup olmadığını önceden öğrenebilmenin, anneleri psikolojik olarak rahatlatarak daha sağlıklı bir gebelik geçirmelerini sağlayacağına vurgu yaptı. Dr. Umut Kökbaş, geliştirdikleri testle kan uyuşmazlığı riskini önceden belirleyerek anneye gereksiz bir enjeksiyon yapılmasının da önüne geçmiş olacaklarını söyledi.
Üretim İçin Çalışmalar Sürüyor
Prof. Dr. Levent Kayrın, Prof. Dr. Abdullah Tuli, Yrd. Doç. Dr. Umut Kökbaş ve Öğr. Gör. Dr. Ebru Dündar Yenilmez’in geliştirerek patent aldığı test yönteminin yaygın olarak kullanılması, kan uyuşmazlığı riski bulunan gebelikler için büyük bir kolaylık sağlayacağı öngörülüyor. Patenti alınan test kitinin üretimi içinse çalışmalar sürüyor. Test kitinin yakın zamanda üretilerek kullanıma sunulması planlanıyor.(medimagazin)