Ayak patolojileri ve ağrıları bireylerde fonksiyonu kısıtlayarak günlük yaşam aktiviteleri bozar
Ayaklarımız vücudumuzun tüm yükünü taşıyan, yeryüzü ile temasımızı sağlayan, çok önemli olmalarına rağmen hep unu-tulan ihmal geri planda kalmış emektar uzuvlarımızdır.
Acı çeken ayaklarımızın sesine kulak verelim
Çünkü;
Yaşam kalitemizin önemli belirleyicilerinden birisi de ayak sağlığımızdır.
Ayak ağrıları genellikle uygunsuz ayakkabı seçimi, uzun süre-li ayakta durma, uzun süre sert zeminde yürüme sonrasında ortaya çıkar ayrıca ağır sportif aktiviteler yanlış ve kontrolsüz egzersizler, sonrasında da görülebilir.
Obezite
Şeker Hastalığı (Diabetes mellitus)
Romatizmal Hastalıklar
Travma,
Doğumsal Anomaliler
Yanlış ayakkabı seçimi
Kas gücünde yetersizlik
Aktivite azlığı ya da fazlalığı
Kireçlenme
Yaş
Ayak hasarlanmalarına zemin hazırlar
Dikkat;
Obezlerde, erişkinlerde özellikle de yaşlı popülasyonda ayak ve ayak bileği hastalıkları ve yakınmaları daha fazla görülür
Dikkat
Her bir ayakta 26 tane kemik 100 üzerinde bağ 33 tane kas vardır.
Her iki ayakta toplam 52 kemik olup tüm vücut kemikleri-nin yaklaşık 1/4 ü ayaklarda yer alır.
Ayak tabanları bir sensör gibi çalışır,
Denge ve koordinasyonu sağlamak için ev içinde çıplak ayak yürümek dışarıda çıplak ayak ayakkabı giymek daha güvenlidir.
Terlik giymeye zorlamak düşmeye davetiye çıkarmaktır.
Özellikle yaşlıları ve çocukları en azından ev içinde terlik giymeye zorlamayalım
AYAK AĞRISI NEDENLERİ
Topuk ağrıları (Topuk dikeni, Stres kırığı ve Plantar fasciit )
Tırnak batması
Nasır
Ayak ve ayak bileği kireçlenmesi
Halluks valgus
Düz tabanlık,
Sinir sıkışmaları
Bağ ve kas dokusu yaralanmaları
Ayaklarımızı ihmal edip, gereken özeni gösteremeyişimizin altında belkide ayak sağlığımızın genel sağlığımız üzerindeki etkisini yeteri kadar bilmeyişimiz vardır.
İyi bir haber vermek gerekirse, artık ülkemizde de ayak sağlığı ile ilgili farkındalıklar artmaya başlamıştır.
Daha önce ki yazılarımı takip edenler sloganımızı hatırlayacaktır.
‘’VÜCUT BİR BÜTÜNDÜR VE BİR BÖLGEDE SORUN VARSA BU
SORUNDAN HER BÖLGE ETKİLENİR.
NASIL MI ?
Vücudun hangi bölgesinde olursa olsun.
UZUN SÜRELİ AĞRI VE HAREKET KISITLILIĞININ ETKİLERİ, DİĞER VÜCUT BÖLGELERİNE DE YAYILARAK, TÜM VÜCUT MEKANİZMALARINDA BOZULMALARA YOL AÇAR
Ayakta ağrı ve aktivite kısıtlanması şeklindeki bu kısır döngü denge bozukluğunda kaynaklı düşmelere, kırıklara moral bo-zukluğundan uyku bozukluğuna yeme bozukluğundan obe-ziteye tansiyondan şeker hastalığına kabızlıktan alzhaimere kadar pek çok sağlık problemine zemin hazırlayabilir.
Başlıca Ayak ve Ayak Bileği Problemleri
Düşük Ayak Deformitesi
Kesici delici alet ile yaralanma, trafik kazası, yanık gibi trav-malar sonrasında ayak bileği ve ayak parmaklarını kaldıran kasların ya da bu kasların sinirinin yaralanmalarından sonra ortaya çıkar.
Kişi ayak bileğini ve ayak parmaklarını yukarı doğru kaldıra-maz ve ayağını dış yana döndüremez. Bu durum travmanın meydana getirdiği hasar düzeyine bağlı olarak geçici ya da ka-lıcı olabilir.
Parmak Deformitesi ( Parmakta Şekil Bozuklukları )
Deformite yani şekil bozukluğu ayakta en sık ikinci ve beşinci parmakta görülse de ayağın diğer parmaklarında ve tarak ke-miklerinde de görülebilir
Tarak kemiklerinde şekil bozukluğu sıklıkla nasıra zemin hazırlar .
Bazı nörolojik (sinirsel) hastalıklarda ayak tüm parmaklar tutularak ayak pençe görünümünü alabilir.
Romatizmal hastalıklarda ayak parmaklarında şekil bozukluğuna sık neden olur
Şekil bozukluğu estetik açıdan probleme yol açtığı gibi aynı zamanda ayakkabı giymeyi de zorlaştırarak günlük aktiviteler-de zorlanma ve ağrıya neden olabilirler.
Morton nöroması
Bu nöroma (Sinirin iyi huylu tümörü) Ayak tabanında ayak parmaklarının his duyusundan sorumlu olan sinirlerin sıkışması sonucu ortaya çıkar en sık 3-4. parmak tarak kemik-leri arasında görülür. Sıkışma çoğunlukla ayak yapısından kaynaklanır ve bulan kişinin ismi ile anılır (TG Morton)
Baş Parmak Problemlemleri
Tırnak batmaları da sık görülen başparmak problemlerindendir.
Halluks Valgus
Başparmakta görülen en sık problemdir şekil bozukluğu ağrı ve yürüme zorluğuna neden olabilir.
Genetik yatkınlık olmakla birlikte Kadınlarda ve sivri burunlu, yüksek topuklu ayakkabı giyenlerde daha sık görülür.
Terzi Ayağı (Bunyonet)
Genetik yatkınlık önemlidir.
Sık görülmeyen bir ayak deformitesi olmakla birlikte ayağın 5. parmağının (serçe parmak) uç kısmının dış yana doğru yumru şeklinde çıkması şeklinde kendini gösterir.
Terzilerin ayaklarının dış yan kısmı ile makineleri kullanmaları ile ilişkilendirildiği için Terzi ayağı (Tailor’s bunion) olarakta adlandırılır.
Metatarsalji
Ayak tabanının ön kısmında küçük bir kısımda yada yaygın olarak keskin acı, batma, ağrı, yanma hissi ile karşımıza ağrı aktivite ile artar, dinlenmekleve soğuk uygulama ile biraz azalır.
Koşu atlamalı-zıplamalı aktivite içeren atletizim, basketbol futbol voleybol gibi spor dalları ile uğraşanlarda, sivri burunlu yüksek topuklu ayakkabı giyenlerde, aşırı kilolularda ve roma-tizmal hastalığı olanlarda daha sık görülür
Düztabanlık
Her insan beş yaşına kadar düztabandır.
5 yaşına kadar çocuklarda görülen düztabanlık gayet olağandır . Ancak 10 yaşından sonra düztabanlığı düzelmeyen çocukla-ra hekim takibi yapılmalıdır
Erişkinlerde Düztabanlık:
Romatizmal bir hastalıklar yanlış ayakkabı seçimi yada aşırı kilo düztabanlığa davetiye çıkarır. Düztabanlık ile birlikte ağrının varlığı günlük aktivitelerde zorlanmaya neden olurken
Ayak yapısında ve ayakkabı şeklinde bozulmalar da dikkati çeker
Çukur Ayak Deformiteleri (pes cavus)
Düz tabanlığın tersidir. Özellikle bazı nörolojik (sinirsel) hasta-lıklarda ve omurilik problemlerinde görülür. Ayak tabanında iç kısımdaki kavis derinleşmiştir.
Yürürken vücut ağırlığının oluşturduğu baskı taban çukuru normal olanlarda tüm ayak boyunca yayılırken, çukur tabanda ağırlık topuklarda ve ayak parmaklarının kökü üzerindedir bu durumda denge bozukluğu ve sık düşmelere neden olabilir.
Aşil Tendonu Yaralanması ve Kopması
Aşil Tendonu vücudumuzdaki en sağlam bağdır.
Kireçlenmeler ve aşırı yüklenmeler Aşil tendonunda kopma yada akut ve kronik ağrı yapabilir.
Aşil tendon kopmalarını daha çok 40 lı yaşlardan sonra halı sahada yeteri kadar ısınmadan top oynayanlarda görülürken
Aşil yapışma yerindeki ağrılar ise daha çok yoğun spor yapanlarda ve kilolu bireylerde görülür.
Topuk Ağrısı
Her topuk ağrısı topuk dikeni demek değildir. Topuk bölge-sinde sinir sıkışmaları, romatizmal hastalıklar, tendon hasarları iltihaplanmaları, eski kırıklara bağlı ağrılar gibi çeşitli topuk ağrısı nedenleri vardır.
Tendinitler
Özellikle orta ve ileri yaşlarda yeterince ısınmadan yapılan ağır sporlar veya aşırı zorlamalar ayak ve ayak bileği tendonla-rında (bağlarında) iltihaplanmalara, hasarlara yol açabilir. Bu hasarlardaki iltihaplanmalar mikrobik değildir. Yangı adı da verilir Ciddi ağrılara yol açarak yürümeyi engelleyebilir.
Diyabetik Ayak
Diyabet hastaları özellikle de 10 yıldan uzun süreli diyabetliler ayak patolojileri açısından özellikle artmış bir risk taşırlar sponton kemik kırıkları, kemik çıkıkları, enfeksiyon kapan-mayan yaralar vs sık görülür
Diyabetikler ayak bakımı için daha özenli ve dikkatli olmalıdırlar
Plantar fasciitis
Topuk ağrısının en yaygın nedenlerinden biridir.
Topuktan ayak parmaklarına kadar uzanan ayak tabanını bir file gibi saran doku bandına planlar fascia denilir ve bu doku bandının hasarlanmasına ise Plantar fasciitis adı verilir
Topuk altında, ayak kemerinde yavaş yavaş ortaya çıkan git-tikçe artan ağrı sabah ilk adımda şiddetli ağrı topukta şişme yürümekte zorlanmaya neden olur
Plantar facianın aşırı kullanıldığı koşu, atlama zıplama dans ağır sportif aktivite obezite,yanlış ayakkabı seçimi,ayak anomalileri planlar fasciitis nedenleri olarak sayılabilir
Ayrıca
Ayak bileği eklemi kireçlenmesi, ayak bilek yan bağlarda burkulmalara bağlı zedelenmeler yada kopmalar yüksekten at-lamalara yada sert zeminde yürüme koşmalara bağlı topuk kı-rıklarıda akla gelmesi gereken diğer nedenlerdir
TEDAVİ ve KORUMA
Öncelikle
Günlük yaşam alışkanlıklarının düzenlenmesi
Kilo kontrolü
Uygun ayakkabı seçimi
(Uygun ayakkabı denilince akla gelmesi gereken çıplak ayak ayakkabıdır
Barefoot olarakta bilinen çıplak ayak ayakkabı hakkında biraz detaylı bilgi verelim
Kullanımı ayak sağlığı açısından oldukça olumlu etkilidir, Çünkü;
Çıplak ayak ayakkabıların taban yüksekliği ile burun yüksek-liğinin eşittir
Bu özellikleri sayesinde ayaklarımızda bulunan kas ve tendon-ları güçlendirir. Duruş ya da yürüyüş sırasında eşit yük dağılımı sağlayarak ayak diz ve kalçamıza çok daha az yük gelmesini sağlar. Kullanıma yeni başlayanlarda ilk dönemlerde ağrı görülebilir ayak tabanında yer alan sensörler uyumlandıkça ağrı geriler
Barefoot dışındaki ayakkabılarda ise genellikle taban yüksekliği, burun yüksekliğinden daha fazladır. Bunun sonu-cunda ayaklarımızın tamamı yerine, topuklarımızı kullanırız.
Sürekli olarak topukların kullanımı ise ayaklarımızda bulunan kas ve tendonların zayıf kalmasına neden olarak düşme bilekte dönme gibi sakatlıklara zemin hazırlar.)
Ayak – ayak bileği egzersizleri ve fascia masajı
Tüm vücut denge ve koordinasyon egzerizleri
Fizyoterapi
Kişiye özel ayakkabı modifikasyonu tabanlıklar ile takip ve tedavi
gerektiği zamanda cerrahi tedavi seçeneklerinden faydalanılmaktadır
Ayağını sıcak, başını serin, gönlünü ferah tut, düşünme derin
İNSAN İNSANIN HEM ZEHİRİ HEM PANZEHİRİDİR PANZEHİR OLMAK NİYETİ VE DİLEĞİ İLE
...
Fizik Tedavi Rehabilitasyon ve Romatizmal Hastalıklar
Uz. Dr. Sema Cesur
Psikonöroimmünoloji (PNI) & GAPs Terapist
Raja Yoga Treaning Teacher
Ayurvedik YogaTerapist & Stres Azaltma Yoga & Nefes / Mindfulness / Meditasyon Eğitmeni / Sağlık Yazarı