AKP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Özhaseki, katıldığı bir TV programında “Şimdi bazı şehirlerde sanayiyi onlar ayakta tutuyorlar. Gaziantep sanayisine gidin yüz binlerce insan en ağır ve en zor işlerde çalışıyorlar. Kayseri sanayisinde de öyle. İşçi bulamıyorlar, bu adamlar çalışıyor” diye konuştu. Bu açıklamalar iktidar ile muhalefet arasında “Ekonomiyi göçmenler mi ayakta tutuyor?” polemiğine neden oldu.
Peki, gerçek durum ne?
Yüzde 90’ı kayıt dışı çalışıyor
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi tarafından Şubat 2020’de yayınlanan “Türk İşgücü Piyasasında Suriyeli Mülteciler” araştırmasına göre, Türkiye’de yaklaşık 950 bin Suriyeli çalışıyor. Ancak çalışan Suriyeliler arasında kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 91,6 gibi çok yüksek bir seviyede bulunuyor.
ILO araştırmasına göre, Suriyelilerin en çok istihdam edildiği sektörler ise ticaret, inşaat ve imalat olarak sıralanıyor. Bununla birlikte her 3 Suriyeli işçiden 1’i tekstil, giyim, deri ve ayakkabı sektörlerinde çalışıyor. Suriyeli erkeklerin yüzde 71’i çalışırken, 15-65 yaş aralığındaki kadınların yalnızca yüzde 11,2’si çalışıyor.
Öte yandan 5-14 yaş aralığında çalışan Suriyeli çocuk sayısı da 130 bini buluyor. Suriyeli işçiler, çalışma saatleri açısından da dezavantajlı konumda bulunuyor. ILO araştırmasına göre, Türkiye’de ortalama haftalık çalışma süresi 48 saat iken, Suriyeli çalışanların yüzde 53,7’si haftada 50 saatten fazla, yüzde 34,7’si ise haftada 60 saat veya daha fazla çalışıyor.
Konukoğlu: Söylemler gerçeği yansıtmıyor
İstanbul’dan sonra en fazla Suriyelinin yaşadığı kent olan Gaziantep, Türkiye’nin doğusundaki en büyük sanayi kenti olarak öne çıkıyor. Sınır bölgesine yakınlığı nedeniyle de Suriyelilerin Türkiye’de yaşamak için ilk tercih ettiği noktalardan biri olan Gaziantep, iş olanakları açısından da pek çok kentten daha çok avantaja sahip.
1998’den 2013 yılına kadar 15 yıl boyunca Gaziantep Sanayi Odası Başkanlığı yapmış olan Sanko Holding Onursal Başkanı Abdülkadir Konukoğlu, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Gaziantep ekonomisini göçmenler ayakta tutuyor” şeklindeki açıklamaların gerçeği yansıtmadığı savunuyor.
Suriyeli göçmenlerin tamamen gitmesi halinde Gaziantep ekonomisinin çökeceğine dair değerlendirmelerin kentte ve bölgede on yıllar içinde yaratılan sanayi ve ekonomiye haksızlık olduğunu vurgulayan Konukoğlu, “Suriyelilere dayalı olarak Antep Antep olmadı ki. Tabii ki Antep’te bir Suriyeli iş gücü var. Ama şu bir gerçek ki Suriyeliler olmasa, bu sefer doğudan göç gelirdi. Değişen bir şey olmazdı” diye konuşuyor.
Suriyeli göçmenlerin çok büyük oranda küçük esnaf ve KOBİ seviyesindeki işletmelerde çalıştırıldığına işaret eden Abdülkadir Konukoğlu, “Yerliler iş beğenmiyor. Göçmenlerin ise herhangi bir seçeneği olmadığı için ucuz iş bölümlerini bu insanlar istila etti. Ama belirli fabrikalarda o kadar Suriyeli çalışmıyor. Genelde küçük esnafta çalışıyorlar” şeklinde konuştu.
Aram Ekin Duran
© Deutsche Welle Türkçe
