Dünyada yaşanan iklim krizi, her geçen büyüyor. Su kaynaklarının korunmasının önemi ortaya çıkarken, Türkiye’nin 2050 yılında su kıtlığı ile karşı karşıya kalacağı konuşuluyor. Gaziantep Akademik Meslek Odaları Birliği (GAMOB) tarafından iklim krizi ve su kıtlığına dikkat çekildi.
SU KITLIĞI KAPIDA
GAMOB Dönem Sözcüsü ve Gaziantep-Kilis Tabip Odası Başkanı Dr. Doğan Eroğulları, “İklim krizi su kaynaklarının aşırı kullanımı ve yanlış yönetimi gibi sorunlarla karşı karşıyayız. Su kıtlığı, özellikle tarım ve gıda sektörünü ciddi şekilde etkileyerek, gıda güvencesi için büyük bir tehdit oluşturuyor. Bugün, dünyanın dört bir yanında milyarlarca insan temiz suya erişim mücadelesi verirken, suyun bir hak mı yoksa ayrıcalık mı olduğu sorusuyla yüzleşiyoruz. Türkiye'de ise kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 2023 yılı itibarıyla 1.313 m³/yıl olup, 2050 yılında nüfusun 100 milyona ulaşmasıyla bu değerin 1.069 m³/yıl'a düşmesi beklenmektedir. Bu rakamlar, Türkiye'nin su kıtlığı çeken bir ülke durumuna geleceğini gösteriyor” dedi.
TARIMIN GELECEĞİ TEHLİKEDE
Gaziantep’in tarıma ve gıda endüstrisine dayalı bir ekonomiye sahip bir şehir olduğunu söyleyen Eroğulları, “ Gaziantep topraklarının ortalama yüzde 50’ si tarıma elverişli topraklardan oluşmuş olup, bu toprakların bir bölümü Fırat Nehri'nin sularıyla sulanmaktadır ve Fırat nehri su seviyesi ve debisi son yıllarda belirgin bir azalma göstermektedir. Gaziantep'in sulama yapılan bu topraklarında Antepfıstığı, zeytin, pamuk, üzüm, kırmızıbiber gibi ekonomik değeri yüksek sanayi bitkileri ile mercimek, buğday ve arpa gibi hububat ürünleri yetiştirilmektedir. 2023 yılı Gaziantep Çevre Durum Raporunda tarım arazilerinin sadece ortalama yüzde 20’ sinin sulu tarım arazisi olduğu belirtilmektedir. Son yıllarda bölgede artan kuraklık, yanlış tarım ve çevre politikaları ihtiyaç duyulan sulama suyunu karşılamakta büyük zorluklar yaratmaktadır. Su kaynaklarının azalması, verimli toprakların kurumasına, tarımsal üretimin düşmesine dolayısıyla gıda güvencesinin tehlikeye girmesine yol açmaktadır. “
TASARRUF BİLİNCİ OLMUŞMALI
“Gaziantep su kaynağı kısıtlı olan bir şehirdir” diyen Eroğulları, “Yer altı su kaynakları Gaziantep’ in su ihtiyacını karşılayacak düzeyde değildir. Dolayısı ile Gaziantep’te içme suyunun yüzde 95 i Düzbağ, Kartalkaya, Mizmilli’ den temin edilmektedir. Su stresinin her geçen gün arttığı günümüzde karbon ayak izinin yanı sıra su ayak izinin de azaltılması gerekmektedir. Su israfı tarımda, sanayide, kamuda ve özel tüketimde mutlaka sonlandırılmalıdır. Su tasarrufu sağlayacak projelerin geliştirilmesi, politikalar uygulanması, suyun tasarruflu kullanımına teşvik eden sürdürülebilir su yönetimi için toplumsal bilinç oluşturulması çok önemlidir.”
GAZİANTEP SANAYİSİNE TANKERLERLE SU TAŞINIYOR
Gaziantep Sanayisinde kullanılan suya dikkat çeken Eroğulları, “Su kaynakları tarımda kontrolsüz pestisit ve hatalı gübre kullanımı, sanayi işletmelerinin çevreyi ve suyu koruma konusunda duyarsız olmaları gibi pek çok etken sonucunda hızla kirlenmektedir. Tarım arazilerinin, akarsu havzalarının imara açılması, izinsiz sondaj gibi etkenler de su kaynaklarının azalmasına neden olmaktadır. Gaziantep sanayi bölgelerinde çok sayıda fabrikanın birden fazla kaçak su kuyusu olduğu; bu kuyuların tespit ve kontrolünde denetimlerin arttırılması gerektiği bilinmektedir. Organize sanayi bölgesi ve çevresinin yer altı su kaynakları büyük ölçüde bitmiştir; su sarfiyatı yüksek olan şirketlere çevre köylerden tankerlerle su taşındığı bilinmektedir. Dolayısı ile bu etkileri engelleyecek su kaynaklarını koruma politikaları geliştirilmelidir.”
TEMİZ SUYA ULAŞMAK EN TEMEL HAKTIR
Eroğulları, “Evsel ve endüstriyel atık suların arıtılması için gerekli altyapı yatırımlarının artırılması ve mevcut tesislerin etkin çalışmasının sağlanması, kaçak ve kayıpların önlenmesi, yağmur sularının şehirlerin kanalizasyon şebekelerinde yok olup gitmesini engellemek için yerel yönetimlerin su toplama kanalları yapması, binalarda “yağmur suyu toplama tankı” zorunluluğu olması, tarımda akıllı ve verimli sulama yöntemleri kullanılmasının teşvik edilmesi gibi tedbirler de su tasarrufu açısından önemlidir. Halkın içme, kullanma suyunu sağlayan şebeke suyu, ülkemizde her zaman ücretli olmuştur ve toplum buna öylesine alıştırılmıştır ki aksi düşünülmemiştir. Oysa temiz, içilebilir suya erişmek en temel haktır. Şebeke suyunu içme suyu olarak kullananların oranı son yıllarda giderek düşmektedir. Su kaynaklarının özelleştirilmesi, suyun ticari bir meta haline getirilip para ile alınır satılır yapılması insanlık değerlerine aykırıdır. Kamu yöneticileri halkın güvenli suya yeterli miktarda ve ücretsiz olarak ulaşmasını sağlamakla yükümlüdür” diyerek yetkilileri göreve çağırdı.
