GAÜN Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Araz koronavirüsün diyabet hastaları üzerindeki etkileri ile ilgili açıklamada bulundu.
Bilindiği üzere hem dünya, hem ülkemiz COVID-19 (Coronavirus) salgını ile mücadele etmektedir.
Diabetes mellitus COVID-19 infeksiyonu riskinin ve özellikle ağır solunum yolları komplikasyonlarının ve mortalite riskinin arttığı kronik hastalıklardandır.
Çin Hastalık Kontrol Merkezi (CCDC)’nin JAMA’da yayınladığı 44672 hastalık çalışmada diyabetik hastalarda olgu ölüm oranı 7.3 olup, herhangi bir hastalığı olmayanlara göre 7 kattan fazla artış söz konusudur. Yine aynı çalışmada olgu ölüm oranları kardiyovasküler hastalık için 10.5, kronik akciğer hastalığı için 6.3, hipertansiyon için 6 ve kanser için 5.6 olarak bildirilmiştir.
Tip 1 ve tip 2 diyabet arasında koronavirus infeksiyonu ve komplikasyonları açısından fark yoktur.
Aşağıdaki diyabetik hastalarda COVID-19 infeksiyonu ve komplikasyon riskinin yüksek olabileceği beklenebilir:
Diyabet süresi 10 yılın üzerinde olan özellikle 35 yaş üzeri tip 1, 50 yaş üzeri tip 2 diyabetli hastalar
Kan şekeri kontrolü kötü olanlar (Özellikle ortalama KŞ >250 mg/dL / HbA1c > 10 olanlar)
65 yaş üstü diyabetli hastalar
Kalp hastalığı, özellikle kalp yetersizliği olan diyabetli hastalar
Kronik böbrek hastalığı olan diyabetli hastalar, özellikle;
Proteinüri > 1g/gün (özellikle nefrotik düzeyde) olanlar,
Kronik böbrek yetersizliği olanlar (GFR<60 mL/mL, özellikle <30 mL/dak olanlar)
Kontrolsüz hipertansiyonu olan diyabetli hastalar
Sigara içen diyabetliler
Beden kitle indeksi 35 kg/m2’nin üzerinde olan obez diyabetli hastalar
Herhangi bir nedenle kortizol gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan diyabetli hastalar
Yukarıdaki çalışmada hastaların 80’ninin infeksiyonu asemptomatik veya hafif geçirdiği saptanmıştır. Ancak diyabetik hastalarda bu oranın daha düşük olması beklenebilir. Diyabetik hastalar 15-30 günlük ilaçlarını yedeklemeli, hafif hastalık durumunda sık kan şekeri ölçümü yapmalı, kan şekeri 250 mg/dL üzerinde olan, özellikle tip 1 diyabetik hastalar diyabetik ketoasidoz riski nedeniyle tıbbi yardım almalıdır. İştah azalması nedeniyle hipoglisemi riski artabileceğinden antihiperglisemik ilaç doz azatlımı yapılmalı ve hipoglisemi yapan tedavilerden kaçınılmalıdır. Hospitalizasyon halinde metformin ve SGLT2 inhibitörleri kesilmeli, hospitalize edilen hastalarda insülin tedavisi tercih edilmelidir.
Morbid obezite, Cushing hastalığı, primer veya sekonder adrenal yetersizliği olan hastalar COVID-19 infeksiyon riskininin artabileceği diğer öncelikli endokrinolojik hasta gruplarıdır. Kronik hastalık olarak tanımlanmakla birlikte tedavi ile kontrol altında olan tiroid, hipofiz ve diğer endokrin hastalığı olan hastalar, hepimiz için geçerli olan koruyucu sağlık önlemlerini alarak günlük hayatlarına devam edebilirler. Hormon düzeyleri kontrol altında olan Hashimoto tiroiditi, hipo~, hipertiroidi ve tiroid nodülü olan hastalarda herhangi bir risk artışı yoktur. Yine aynı şekilde tiroid kanseri saptanıp gerek radyoaktif iyot tedavisi alan, gerekse almayan ve tiroid hormon tedavisi ile hormon düzeyleri kontrol atında olan hastalarda da bir risk artışı olmadığı düşünülmektedir.
Diyabetli hastaların immunizasyonunda pnömoni aşısı 65 yaş üzerinde tekrarlanmak üzere ömürde 1 kez rutin olarak önerilmektedir. Pnömoni aşısı herhangi bir zaman yapılabilir ve viral infeksiyonlar sonrası sekonder bakteryel pnömoni riskini azaltır. Pnömoni aşısı Sağlık Bakanlığı’nın Genişletilmiş Bağışıklama Programı dahilinde aile sağlık merkezlerinde veya bazı hastanelerinin aşı birimlerinde ücretsiz olarak yapılabilmektedir.
Derneğimizin www.kedd.org.tr websitesinden hekim ve hasta bilgilendirme bültenine ulaşabilirsiniz.
