“Diş Hekimliğinde çocuk hastalar ve tedavileri”

Dentlife Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği hekimi Büşra Polat ile “Diş Hekimliğinde çocuk hastalar ve tedavileri” üzerine 2. söyleşimizi yaptık...

SAĞLIK 7.01.2021 17:31:06 0
“Diş Hekimliğinde çocuk hastalar ve tedavileri”

Dentlife Aız ve Diş Saı Poliklinii hekimi Büra Polat ile “Diş Hekimliinde çocuk hastalar ve tedavileri” üzerine 2. söyleimizi yaptık;

 

-Çocuklarda diş hekimi korkusu neden olur , ailenin rolü nedir, nasıl bir yol izlenmelidir ?

Diş hekimi ve çocuk arasındaki iletiimin doru kurulmasında en büyük görev ailelere düüyor. Ailelerin bu konuda en sık yaptıı hata küçükken çocukları caydırıcı olarak “Seni doktora-diçiye götürüp ine yaptırırım.” gibi söylemlerde bulunmalarıdır. Bu yüzdendir ki çocuklar aslında diş hekiminin kendisinden deil, o koltua oturup canının acıyacaını düünür. Hekim, çocukla doru bir ekilde iletiim kurduktan sonra ona uygulayacaı tüm tedavilerin aamalarını , kullanacaı tüm ekipman ve malzemeleri çocuun anlayacaı dilde anlatıp ilemlere balayınca çocuk ta daha uyumlu olacaktır. kinci bir konu ise ailelerin tedavi süresince göstermesi gereken sabır ve destek. Her çocuk özel olduu gibi, tedaviye verecei tepki ve gösterecei uyum da farklıdır. Çocukların verecei tüm aırı tepkilere aile ve hekim gerekli sabrı gösterip , çocukta daha sonra geri dönüümü mümkün olmayan travmalara yol açmamalıdır. Ebeveynler, sürecin hekim kontrolünde gelimesine müsaade ederek çocuk ve hekim arasındaki güven baının olumasına katkıda bulunmalıdırlar.

 

 

-Süt dilerinde artan çürüklerin sebebi nedir ?

Özellikle bu dönemde pandeminin de etkisiyle çocukların beslenme alıkanlıklarının deimesi, kontrolsüz abur-cubur tüketimi, yetersiz aız hijyeni gibi birçok neden sayabiliriz. Süt dileri yapılarından dolayı daimi dilerden farklıdır ve çürümeye daha yatkındırlar. Sürekli olarak ekerli-asitli-karbonhidrat aırlıklı beslenme ve bu besinlerin diş yüzeyine yapıarak uzun süre orada kalması çürüklere sebep olmaktadır. Bu aamada en büyük sorumluluk ebeveynlere düüyor. Çocukların aız hijyeni konusunda yeterli motivasyonun salanması ve denetlenmesi veli kontrolü gerektiriyor.

 

-“Süt dileri zaten dökülmüyor mu, tedavi edilmesi art mı? Çekelim gitsin, zaten alttan yenisi gelecek..”

Ebeveynlerden sıklıkla duyduumuz bu cümleler doru olmayan düüncelerin ürünüdür. Süt dileri, düme zamanına kadar aızda belirli birçok fonksiyona sahiptirler. Beslenme, konuma , estetik, koruma gibi temel ihtiyaçları karılamakla birlikte alttan gelecek daimi die de öncülük etmektedir. Çocuklarda çürük varlıı ilk zamanlarda farkedilmeyerek ilerleyip devam eder ve arı olarak karımıza çıkar. Bu aamada çocuklar bu durumdan birkaç farklı konuda etkilenmektedirler. Çürüün artmasıyla dite madde kaybı da artacak, böylece çocuk yeterli ve etkin bir çineme yapamayacak ve beslenmesinde ciddi aksaklıklar yaayacaktır. Aynı zamanda özellikle kız çocuklarında en sık karılaımız durum ise: Çocuun sosyal olarak etkilenmesi. Özellikle ön dilerin estetik olarak kötü görünmesi, çocuklarda arkadaş ve sosyal ortamda çekingen , gülmeyi reddeden, mutsuz ve içine kapanık bireyler haline dönümesine ve ön dilerinin eksikliinden dolayı konuma bozukluklarının ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bir dier önemli sonucu da ; süt dilerinde ilerleyen enfeksiyonun alttan gelen daimi die zarar vermesidir. Bu yüzden çürük deyip basit görülen tedavi , çocuklar için ekstra önem taımaktadır.

 

 

Peki süt dilerinin erken kaybında ne olur ?

Süt dileri ve daimi diler arasında belirli bir düzen ve döngü vardır. Erken kaybedilen süt dilerinde , alttan gelecek olan daimi diş normal zamanından geç gelecek , buna balı olarak aızda bulunan süt dileri öne ve arkaya gelerek daimi diin yerini kapatacak ve gelecek olan daimi diş sürmek için yeterli yer bulamadıı için ya gömülü kalacak ya da dilerde çapraıklıklar meydana gelecektir. Bu yüzden erken kaybedilen süt dilerinde , sürekli diin yerini korumak amacıyla “yer tutucu” denilen apareyler yapılmalıdır. Yapılmadıı takdirde aızda oluacak çapraıklıklardan dolayı çocukta ilerleyen dönemde ortodontik tedavi( diş teli tedavisi) ihtiyacı doacaktır.

 

-Çocuklar ne sıklıkla diş hekimi kontrolüne getirilmelidir?

Azında birden fazla çürüü ve dolgulu dii bulunan ve yeterli aız hijyeni olmayan yüksek risk gurubu dediimiz hastalar üç ayda bir , orta veya düük risk gurubunda olan çocuklar ise altı ayda bir rutin olarak diş hekimi kontrolüne getirilmelidir.

 

 

-Çocuklarda diş fırçalamaya ne zaman balanmalı , ne tür fırça ve macun kullanılmalıdır?

Aslında aız hijyeni bakımı çocuklarda ilk süt diinin çıktıı 6. aydan itibaren balar. Ebeveynler , bebeklerini her beslemeden sonra aızlarını ve dilerini gazlı bir bez veya temiz bir tülbent yardımıyla temizlemelidir. Arka gurup azı dilerinin de çıkmasıyla beraber fırça kullanımına ebeveyn kontrolünde balanmalıdır. Kullanılacak fırça seçimi ise ; yumuak sertlikte, düz ve küçük balıklı , tek tip kılları olan, çocuun rahatça kontrol edebilecei büyüklükte olmalıdır. Çocuklarda üç yaa kadar diş macunu kullanımı önerilmiyor. Üç yatan sonra ise içeriinde az miktarda flor bulunduran diş macunları , yine ebeveyn kontrolünde kullanılmalıdır. Çocuklarda el becerileri geliinceye kadar anne ve babayla birlikte doru fırçalama tekniiyle fırçalama yapılmalıdır. Sabah kahvaltıdan sonra ve akam uyumadan önce günde en az iki defa mutlaka fırçalama alıkanlıı kazandırılmalıdır.

 

-“Çocuklarda dlor uygulaması yaptırmak zararlı mıdır? Okullarda uygulanan flor uygulamalarına izin vermeli miyiz?”

Velilerden en sık aldıımız sorulardan biri de flor uygulamasının zararlı olup olmadıı konusudur. Hekim tarafından uygulanan flor, söylentilerin aksine çocuklarda diş çürüklerini azaltmak için uygulanan önemli bir yöntemdir. Flor, diin mine tabakasına girerek dii çürük oluumuna karı etkili bir ekilde korumaktadır. Ayrıca varolan çürüün de gerilemesinde yardımcıdır. Hekim kontrolünde 6 ayda bir düzenli olarak uygulandıında diş çürüklerinin önemli oranda azaldıı ve balangıç çürüklerinin de tedavi olarak durduu görülmütür.

 

 

-Peki çocuklarda diş çürüünü önlemek için baka uygulamalarımız yok mu ?

Fissür örtücüler, çürük gelimeden çürüe karı dii koruma altına almayı hedefleyen önleyici bir tedavi ekildir. Yapılan aratırmalar çürüklerin 90 oranında büyük azı dilerin çineyici yüzeyinde gelitiini göstermektedir. Aızda ilk süren daimi diş olan 1. büyük azı

dii hem o dönemde çocuklar el becerisini henüz tam kazanamadıından doru fırçalanamıyor, hem de aile tarafından yaın da küçük olmasından dolayı (6 ya) süt dii sanılarak önemsenmedii için ilk ve en çok çürüyen diş olarak karımıza çıkıyor. Fissür örtücülerle dilerin girinti çıkıntıları doldurularak buralarda gıda birikmesini ve buna balı çürük gelimesi büyük oranda önlenebilmektedir.

 

-“Çocuumun dilerinde siyah lekeler var. Dileri ilk çıktıında da vardı. Fırçalıyor ama renklenmeler geçmiyor. Bunlar neden olur?”

Süt dilerindeki siyah lekeler bebeklik ve çocukluk döneminde uzun süre ilaç kullanımına balı ( Demir içeren uruplar veya tetrasiklin içerikli antibiyotikler gibi ) olabilecei gibi balangıç çürüü de olabilir. Bu ayrımın hekim tarafından deerlendirilmesi gerekir ve ona göre bir tedavi planı çıkarılır.

 

 

-Çocuklarda travma sonrası diş kırıı , diş dümesi, diş soketinde yaralanma ve kan gelmesi, diin içeriye veya geriye doru hareketi vs. gibi acil durumlarda ne yapmamız gerekir?

Ebeveynlerin o anki panik ve heyecanıyla en çok yanlıa yöneldii konu aslında bu. Travma sonrası dilerde ve yumuak dokuda bir takım zararlar meydana gelebilir. Örnein diş kırılması durumunda kırılan parça bulunduysa hekim tarafından uygun koullarda yeniden yapıtırılabilir. Diş köküyle birlikte tamamen soketten çıktıysa derhal süt, tükürük veya serum içine koyularak acilen hekime bavurulmalıdır. Diin kuru ortamda kalması veya peçete içinde saklanıp gelmesi diin canlılıının devamı için risktir. Hekime bavurma süresi için max. 1 saat diin canlılıı ve uygulanacak tedavinin seçimi için çok kritiktir.

 

-Çocuklarda tedavi amaçlı genel anestezi veya sedasyon ne zaman tercih edilmelidir?

Diş tedavisi sırasında ciddi davranış bozuklukları sergileyen , anlaılması mümkün olmayan , hiçbir ekilde iletiim kurulamayan, tedavi sırasında kendisine ve hekime zarar verme riski olan , mental olarak zayıf olan çocuklarda uygulanabilir. Ama aileler için en son tercih edilmesi gereken tedavi yöntemi olmalıdır. Ancak tedavi öncesi mutlaka tüm tahliller istenmeli ve genel anestezi uzmanının onayıyla ve onun gözetimi altında , ameliyathane koullarında yapılmalıdır.

Biz de Dentlife ailesi olarak bu süreçte çocuk hastalarımıza gerekli sabrı ve özeni göstererek motivasyonlarını küçük ödüllerle artırarak çocuk tedavi protokollerini baarıyla sürdürmekteyiz.

 

 

-Dt. Büşra POLAT

1996 yılında 4 kardeşin 2.si olarak Gaziantep’te doğdum. İlkokul ve ortaokulumu 100. Yıl İlköğretim okulunda başarıyla tamamlayıp lise öğrenimimi Yasemin Erman Balsu Anadolu lisesinde bitirdim.  Lisans eğitimimi Gaziantep Üniversitesi Diş Hekimliği fakültesinde aldım.