Özel Kemal Bayındır Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr.Raci Yarımpapuç, bebeklerde doğuştan ya da doğumdan sonra ortaya çıkabilen kalça çıkığı ile ilgili açıklamalarda bulundu. Kundak yapmanın,dar giydirmenin bebeklerde kalça çıkığına neden olabileceğini açıkladı.
Kalça çıkığı nedir?
Uyluk kemiğinin yuvarlak top kısmının, kalça kemiği içine oturduğu yuvanın bir kenarının doğumsal olarak gelişmemiş olması, kalça çıkığı olarak nitelendirilir. Eskiden bütün kalça çıkıklarının doğuştan var olduğu ve zamanla ilerlediği düşünülürdü. Bu nedenle hastalık ‘doğuştan kalça çıkığı’ olarak adlandırılırdı. Ancak günümüzde kabul edilen görüş ise bebeklerin kalçalarında direkt çıkık ile doğmamış olabildikleri, top-yuva eklem sabitliğini düzenleyen eklem kapsülünün gevşekliğine bağlı olarak zamanla top ile yuvanın birbirinden değişik derecelerde uzaklaşabildiği yönünde. Bu nedenle ‘doğuştan kalça çıkığı’ terimi ‘gelişimsel kalça çıkığı’ veya ‘kalça displazisi’ (gelişim yetersizliği) olarak değiştirildi.
Bebeği kundaklamayın
Doğumdan sonra yapılan bazı davranışlar, kalça gelişim yetersizliği bulunan çocuğun daha iyiye veya daha kötüye gitmesine yol açar. Yapılan en büyük hatalardan biri ise bebeği kundaklamadır. Bebeklerde bacakların sıkı ve dümdüz sarılması kalça ekleminde çıkığa eğilimi artırır. Bu yüzden illa kundak yapılacaksa bunun mutlaka kalçanın sıkı sarılmadığı, bacakların doğal olarak ayrık durmasına müsaade edecek olan yarım kundaklama şeklinde olması gerekir. Afrika'daki en ilkel kabilelerde neredeyse hiç görülmez. Uzun araştırmalar sonucunda bundaki etkenin; mevsim şartları ve geleneksel nedenlerden dolayı annelerin çocuklarını bacakları açık, kalça ve dizleri 90 derece kıvrık bir şekilde sırtlarına bağlayarak gezdirmeleri olduğu belirlenmiş. Çocuk ortopedistlerinin tedavide kullandıkları cihazlar da aynı prensibe dayanır.
Paytak yürümesi kalça çıkığı belirtisi olabilir
Kalça çıkığı, yeni doğmuş ve çıkık derecesi fazla olmayan bebeklerde yürüyene kadar hiçbir belirti vermeyebilir. Genellikle rutin yapılan muayenede fark edilir. Ancak bazen yürüme öncesinde bacak kıvrımlarının sayı ve derinliğinde eşitsizlik olması, bacakların yanlara açılmasında sınırlama olması, dizler bükülü haldeyken önden bakıldığında dizlerin aynı seviyede olmaması gibi ailenin de fark edebileceği belirtiler olabilir. Yanlara sendeleyerek yürüme (paytak yürüyüş), çıkığın ana belirtisini oluşturur. Bazen de yürümenin gecikmesi ve bir bacağın kısa olması gibi belirtiler de görülebilir.
Kalça çıkığı nasıl anlaşılır?
Kalça çıkığı tanısı için öncelikle muayene ve bebeğin hikayesi gerekir. Muayene normal ise ve bebek risk grubunda değilse; ilk 3 ay, ayda bir kez kontrol muayenesi yapılır. Risk grubundaki bebeklerde ise muayene normal bile olsa, yaşamın ilk 4-6’ncı haftasında kalça ultrasonografisi ile inceleme yapılması çok önemli. Her bebeğin 4-6 hafta arasında rutin kalça ultrasonografi tetkikinin yaptırılması önerilir.
Kalça çıkığı ameliyatı
Kalça çıkığında erken teşhis, tedavinin şeklini belirler. Gelişimsel kalça displazisi tedavisi ilk 6 ay evde, 6 aydan sonra ameliyathanede yapılır. 1-6 aylık bir bebekte kalça çıkığı saptandıysa, pavlik bandaj denilen, bebeğin kalçasını ve dizini 90 derece kıvırarak yana doğru açan bir bandaj kullanılır. Bu şekilde çıkıklar, alçı veya operasyona gerek duyulmadan yüzde 85-90 arasında başarıyla tedavi edilebilir. Ancak 6 aydan sonra alçı ve yaklaşık 1 yaşından sonra ise bebeğin yaşına, önceki tedavilere olan yanıtına ve çıkık derecesine göre değişen ameliyat teknikleri uygulanır. 18 aydan sonra ciddi ameliyatlar gerekebilir.
