Çocukluk çağında göz hastalıklarında erken teşhis, takip ve tedavi son derece önem arz eder. Çocuklar ilk 1 ay içinde kırmızı refle testi ile doğuştan katarakt açısından taranır. Katarakt teşhisi konulduğunda tek taraflı vakalar acil , çift tarafı vakalar ise acele ameliyat edilmelidir.
İlk 3-6 aylık çocuklarda, sürekli bir veya iki gözde sulanma vakalarında doğuştan glokom, doğuştan göz yaşı tıkanıklıkları vs. erken teşhis edilip önce tobbi gerekince cerrahi tedavileri yapılmalıdır.
Görmesinden şüphe edilen küçük veya uyumsuz çocuk olgular değerlendirilmelidir. Kırma kusurları, biometrik ölçümleri, ön segment kornea, iris ve lens patolojileri direkt olarak muayene edilir. Optik disk , santral ve periferik retina, direkt ve veya indirekt oftalmoskopi ile taranır. Korneal bulanıklı katarak veya vitreusta opasite mevcut ise B scan ultrasonografi ile gözün ön arka aksiyel uzunluğu A scan mod ultrasonografi ile değerlendirilir. İleri yaşlarda ise elektrofizyolojik değerlendirmeler yapılır.
Çocukların kırma kusurları mümkün olan en erken dönemde tespit edilmesi ileride gözlerin tembelleşmesini önleyecektir. Gözlerden birinde sabit şaşılık gözlenmesi veya gözlerdeki kusurun farklı olması durumlarında gözlerde tembelleşme başlayacaktır. Tespit ve tedavi edilmediği durumlarda kalıcı görme azlığı oluşabilir.
RESİM1: Sol göz ameliyat öncesi ve sonrası
Şaşılık vakaları özenle değerlendirilmelidir. Şaşlığın doğuştan olup olmadığı önem arz eder. Şaşılığı olan çocuk veya erişkin hastanın göz hareketlerini sağlayan göz dışı kaslarının zayıf veya fazla hareketleri not edilir. Kaslarda ciddi kısıtlılık var mı, antagonist kasın aşırı harketleri tüm bakış yönlerinde değerlendirilir. Tam değerlendirilememiş şaşılık vakalarında şaşılık cerrahisi planlanmamalıdır. Her iki gözün birlikte tek ve üç boyutlu derinlikli bir görmeye sahip olup olmadığı önemlidir. Şaşılık cerrahisi acil bir durum değildir. Bazı vakalarda yakın takip ve acele ameliyat planlanabilir. Cerrahide tek seansta şaşılığı düzeltmek planlanır. Bazen planlı veya plansız durumlar ortaya çıktığında ikinci bir cerrahi gerekebilir. Bu sebeple şaşılık cerrahisinde ameliyat öncesi tanı, şaşılık açısı, tanı yanı sıra daha da önemlisi yapılan cerrahide hangi gözde hangi kasa ne tür cerrahinin nasıl ve ne miktarda yapıldığının kayıt edilmesi çok önemlidir. İkinci bir cerrahi gerektiğinde, ikinci cerrahiyi yapacak olan cerrahın işini kolaylaştıracak ve ameliyat sürelerinin kısalmasını sağlayacaktır.
RESİM2: Sol kapak düşüklüğü (Ptoz) ameliyat öncesi ve sonrası
Üst göz kapağı düşüklüğü (pitozis) çocukluk çağında önem arz eder. Gözü kapatıyor ise erken çocukluklarda gözde tembelleşmeye yol açar. Üst kapakta doğuştan çilek hemanjiomlar veya askı kasında yetersiz fonksiyonlar değerlendirilmeli gerektiğinde cerrahide acele edilmelidir. Hemanjiomlar tıbbı olarak tedavi edilir.
Az gören çocuklarda görme keskinliği daha detaylı ölçülüp yeni teknolojik camlar vakaya göre kullanılıp yaşam konforu arttılabilir.
Çocukluk çağı enfeksiyonları tedavisi yaşına göre ve etkene göre değişir. Biomikroskopik muayene önemlidir. Ayırıcı tanıda üvea hastalıklarını atlamamak gerekir. Olası birliktelik gösteren hastalıklara erken tanı imkanı sağlanabilir. Göz içi lensin katarakt olmadan şekil bozuklukları tespit edilmesi aynı şekilde ilave hastalıkların tanınmasında yardımcı olunabilir.
Çocukluk çağında ani görme azlıkları dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Tedavisinde bazı pediatrik branş hekimleri ile iş birliği içinde tedavi planlanır.
Retina hastalıkları çocuk yaş gurubunda da gözlenir. Tıbbi veya cerrahi tedavi hasta yakınına izah edilerek planlanır.
Çocuklarda gözlenen katarakt durumlarında tümör veya eksudatif dekolmanlar , vitreusun yapısal bozuklukları araştırılmalıdır.
Çocuklar, yeni doğan ( ilk 1 ay , bebek 0-2yaş), oyun çocuğu (2-5yaş), okul çocuğu (7-15yaş) ergen (15-18yaş) ve erişkin (18 üzeri) olarak büyüyen gelişen bir varlıktır. Erişkinin küçültülmüşü değildir.
Çocuklarda gözlük vermek bir sanattır. Değişen gözlüklerde çeşitli tetkikler istenip yakın takip önerilir. Niçin değiştiği aileye izah edilir . Takip önemlidir. Karşımızdaki aile bireyleri meslektaşımız olmayabilir “meslektaşımız olsa bile” basit anlaşılabilir ifadeler kullanmak önemlidir.
