Değerli kamuoyu, demokratik kitle örgütleri ve basına bu açıklamayı size birinci basamak sağlık çalışanları olarak yazıyoruz. 2 yılı geçkin süredir canını ortaya koyarak sağlık hizmeti sunan, hakları ödenmeyen, sorunları maskelenen, kaybettiği 400’den fazla meslektaşı için Covid-19’dan kaynaklı hayatını kaybettiğini ispata zorlanan, tüm bunlara rağmen yılmadan, durmadan emek vermeye devam eden sağlık emekçileriyiz.
Bizleri tanıyorsunuz. Gerek ASM’nin eşiğinden adımınızı attığınızda tanışıyoruz sizlerle, gerek aşı talebimizle, pandemi sırasında halkın sağlık hakkı korunsun diye verdiğimiz mücadeleyle sosyal medyadan, gerek aşı odasından 2 senedir, sağlık hizmeti sunmak, bir yurttaşımızı bile önlenebilir bu hastalık yüzünden kaybetmemek için durmadan gayret sarf ettik. Bunun karşılığı ise kullandırılmayan izinler, budanan haklarımız oldu. Üstüne üstlük şimdi yeni bir yönetmelik yayınlayan Bakanlık, mevcut haklarımızı bile budamakta, halkın sağlık hakkıyla ilgili kaygılarımızı, aşılar ve diğer sağlık hizmetleriyle ilgili taleplerimizi ve kendi sorunlarımızı sizlere ulaştırmayı yasaklamaktadır.
Bildiğiniz üzere Aile Hekimliği sistemi iktidar tarafından, halkın ve hatta sağlık emekçilerinin büyük yararına olacakmış gibi anlatıldı. İktidar ve Bakanlık tarafından pembe tablolar çizilerek halk yanıltıldı. Her ailenin bir hekiminin olacağı, hasta ile hekim arasında güçlü bir bağ olacağı propagandası yapıldı.
Vatandaş istediği zaman kendi Aile Hekimine rahatça ulaşabilecekti. Ancak yaşanan bu değildi. Yurttaş Aile Hekimine gidiyor, muayenesini oluyordu. Sağlık ocağı sisteminden büyük bir fark yok gibi görünüyordu. Ta ki eczaneye gidip ilacını alıncaya kadar. Reçete bedelini ödemeye gelince, muayene ücreti, katkı/katılım payı, ilave ücret, reçete ve ilaç bedeli gibi birçok kalemde yüksek bedel ödüyor ve şaşırıyordu. Sürekli artan ilaç fiyatları, SUT’daki sürekli değişkenlikler ise işin cabası.
Aile hekimliği sisteminde bugüne kadar yapılan değişikliklerin hiçbiri ne toplum sağlığını öncelemiş ne de çalışanların memnuniyeti önemsemiştir. Sistemde var olan aşılar, mobil sağlık hizmetleri, çocuk, bebek ve gebe izlemleri ve birçok angarya işe ek olarak da COVID- 19 aşı uygulamaları da eklenince hem aile hekimleri hem de aile sağlığı çalışanları tükenmişlik ve çaresizlik içerisine girmiştir. Buna rağmen, burada bir başarı hikâyesi ve çabası varsa o da kesinlikle sağlık emekçilerinin kendi başarıları ve çabalarıdır.
Aile Hekimliği uygulama yönetmeliğinin bugüne kadar her değişiklikte geriye gidilmiş hak kayıpları hatta cezalandırmalar oluşturulmuştur. Uzun zamandır masada olan, her geçen yıl hak kayıplarının görmezden gelindiği gerçeğine rağmen büyük bir beklentiyle, vaatlerle hak kayıplarını gidereceği söylenen aile hekimliği ödeme ve sözleşme yönetmeliği, 30.06.2021 tarihinde yeniden yayınlanmıştır.
Sonuç ise beklenti ve taleplerimizin karşılanması bir yana bir öncekinden daha da kötü bir düzenleme olmuştur. Adeta sağlık emekçileriyle dalga geçilmiştir.
Yönetmelik değişikliği ile aile hekimliği çalışanlarının statüsü, il sağlık müdürlüklerine bağlı işçi noktasına getirilmiş, kölelik sistemine taşınmıştır. Aynı zamanda başta pandemi sürecinde olduğu gibi, toplum sağlığını ve sağlık çalışanlarının haklarını savunan, kamuoyunu bilgilendiren, görüş ve önerilerini, taleplerini basın ve sosyal medya aracılığıyla üç kez dile getiren aile sağlığı merkezi (ASM) sağlık çalışanlarının sözleşmeleri feshedileceği yönetmelikte yer almıştır. Böyle bir düzenlemeyi kabul etmemiz mümkün değildir!
Aile hekimliği uygulamasında iş güvencesi bu yönetmelikle sona ermiştir.
Yeni yönetmelik ile sözleşme yenilme ve fesih yetkisi İl Sağlık Müdürlükleri’ne verilmiş olup zaten iller arasında var olan uygulama farklılıkları kişilerin insafına bırakılmıştır. Açığa alma, sözleşme yenilememe gibi olağanüstü yetkiler, tüm hukuk kuralları çiğnenerek verilmiştir.
Entegre Aile Sağlığı Merkezi çalışanlarının en temel insani hakkı olan sağlık iznine göz dikmişlerdir. Yani çalışan hasta da olsa kanser de olsa, kaza da geçirse, raporlu da olsa 5 nöbet tutamazsa sözleşmesi fesih edilir denilmektedir.
Oysa; Aile Sağlığı Merkezi çalışanları yaptıkları özverili çalışmaya salgında da devam etmiş, COVID-19 aşılamasının büyük bir çoğunluğu ASM’lerde uygulanmıştır. Ancak aile hekimliği çalışanları 10 yıldır 60 gelir erimesi yaşarken, özlük haklarını kaybederken bütün itirazlara, başvurulara rağmen düzenleme yapılmadığında aylık 1000-1500 TL arası gelir kaybı olacağı ortaya çıkmıştır.
Aile sağlığı çalışanı açığı tüm ülkede 15 oranında devam ederken, teknik ve eğitim alt yapısı olmadan bu kadar büyük bir iş yükünün pandemi döneminde pozitif performans adı altında negatif olarak verilmesini kabul etmiyoruz.
Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme yönetmeliği bir an önce geri çekilmeli ve günün koşullarına göre sağlık emek ve meslek örgütlerinin de görüşü alınarak yeniden düzenlenmelidir.
Buradan bir kez daha yetkililere sesleniyoruz ve taleplerimizi haykırıyoruz;
1- ASM sözleşmeleri de toplu sözleşmeye dahil olmalıdır.
2- Nüfusa ve performansa dayalı sağlık hizmeti yerine bölge tabanlı hizmet sunumu yapılmalıdır.
3- ASM ve TSM’lerdeki görev tanımı belirsizliği giderilmeli, iş yükü fazlalığı azaltılmalı, çalışan sayısı kadrolu istihdamla arttırılmalıdır.
4- ASM cari giderleri Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmalıdır.
5- Kamu dışı ve taşeron çalışanlar kadroya alınmalıdır.
6- ASM’de çalışan emekçilerin senelik izin, hastalık izni ve sendika izinlerinin kullanımında izni kullanan kişinin kendi yerine birini bulma şartı kaldırılmalı ve hiçbir ücret kesintisi yapılmalıdır.
7- Mobil hizmetlerin nitelikli sunulması için araç, gereç ve uygun mekân tahsis edilmeli, binaların fiziki yetersizlikleri Bakanlık tarafından giderilmeli, çalışanlar için dinlenme alanları sağlanmalıdır.
8- Aile hekimlerine eş ve çocuk yardımı yapılmalıdır.
9- Aile hekimi ve aile sağlığı çalışanı kadın emekçilerin gebelik ve emzirme izinleri 4/A’ya tabi sağlık emekçileri için yapılan düzenlemeye eşitlenmelidir.
Bu taleplerimizle 16 Ağustos’tan başlayarak yürüteceğimiz mücadele, haklarımızı alana, söz konusu yönetmelik iptal olana kadar devam edecektir.
Biz artık yeter diyoruz. Sizleri de haklı mücadelemizde omuz başımızda görmek, halkın sağlık hakkı ve emekçilerin hak mücadelesini birlikte örmeye davet ediyoruz.
SAĞLIK VE SOSYAL HİZMET EMEKÇİLERİ SENDİKASI
GAZİANTEP ŞUBE EŞ BAŞKANI
ÖMER KILIÇ
